Krowy potrzebują odpowiednią ilość godzin przeznaczoną na odpoczynek. Badania pokazują, że optymalny czas poświęcony na leżenie to około 12-14 godzin na dobę. To żadna nowość, jednak niewielu hodowców przykłada do tego należytą uwagę. Jedno z badań klinicznych pokazało, że jeśli krowy mają ograniczone możliwości leżenia oraz jedzenia, bardziej są skłonne skupić się na odpoczynku niż na jedzeniu. Pozbawienie krów należytego odpoczynku powoduje stres, co w konsekwencji przekłada się znacząco na wyniki produkcyjne fermy. Naukowcy z Instytutu Miner w Stanach Zjednoczonych wykazali, że każda dodatkowa godzina przeznaczona na odpoczynek przekłada się na 2-3,5 litra mleka więcej na krowę na dzień. Co więcej, dłuższy czas odpoczynku w okresie przed wycieleniem, ma pozytywny wpływ na wyniki produkcyjne w pierwszych 30. Dniach po wycieleniu. Mając taką wiedzę, możemy postawić pytanie: Jak zmotywować krowy do leżenia w okresie zasuszenia (szczególnie w ostatnich 3. Tygodniach przed wycieleniem)?
Zarządzanie wpływa na czas odpoczynku
Oczywiście, pozbawienie krów możliwości leżenia nie jest czymś, co rolnicy robią celowo. Natomiast, jest wiele czynników związanych z zarządzaniem stadem, które mają negatywny wpływ na motywację krów do leżenia. Najważniejsze z nich to:
-
Wydłużony czas doju
-
Nadmierne zagęszczenie zwierząt
-
Nieprawidłowo zaprojektowana obora
-
Rodzaj ściółki
-
Nieadekwatne obniżenie temperatury
-
Zbyt długi czas spędzony w zamknięciu
Wszystkie powyższe czynniki są związane z zarządzaniem. Oznacza to, że hodowca ma na nie bezpośredni wpływ. Jeżeli wypełnimy zwierzętami powyżej 80% powierzchni na zasuszeniu, w efekcie obniżymy wydajność jałówki w pierwszej laktacji.
Odpoczynek w okresie laktacji
Za pomocą powszechnie dostępnych czujników, możemy dokonać pomiaru aktywności krów, w tym czasu poświęconego na odpoczynek dla poszczególnych zwierząt, grup krów oraz dla całego stada. Badania przeprowadzone na dobrze zarządzanej fermie (3x dój w ciągu dnia, 300 krów, legowiska z piaskiem) pokazują, jak w ciągu przebiegu laktacji zmienia się czas poświęcany przez krowy na odpoczynek (Rysunek 1).
Rysunek 1.Zmiany długości odpoczynku krów (w godzinach) w przebiegu laktacji (w dniach).
Bezpośrednio po wycieleniu, czas odpoczynku w stadzie wynosi 12.5 godziny na dobę. Wartość ta drastycznie spada do 11 godzin w szczycie laktacji. W drugiej części laktacji wartość ta stopniowo rośnie z powrotem do 12.5 godziny w okresie zasuszenia. Jest to jedno z niewielu stad, z tak długim czasem odpoczynku krów. I nawet w tym stadzie, krowy w szczycie laktacji poświęcają zdecydowanie za mało czasu na odpoczynek (minimum to 12 godzin). Należy pamiętać, że analiza odpoczynku poszczególnych krów da nam z pewnością lepszy obraz sytuacji. W ten sposób można ocenić jaki % krów jest poniżej pożądanych wartości.
Przyjmijmy 10 do 16 godzin na dobę jako idealny czas poświęcony na leżenie. Na Rysunku 2 możemy zobaczyć, że około 20% krów poświęca na odpoczynek mniej niż 10 godzin. Z jednej strony może wskazywać to na problemy zdrowotne, z drugiej strony może mieć to związek ze złym zarządzaniem w stadzie. Analizując te dane tydzień po tygodniu, będziemy mogli zrozumieć, co dzieje się na legowiskach oraz w stadzie. W ten sposób hodowca będzie mógł stworzyć system wczesnego ostrzegania, dzięki czemu będzie mógł wprowadzić działania naprawcze, aby krowy odpoczywały odpowiednio długo.
Rysunek 2. Rozkład odpoczynku (w godzinach) w obrębie stada (w %).
Odpoczynek w okresie zasuszenia
Istota odpoczynku krów w okresie zasuszenia i jego wpływ na wydajność została już częściowo omówiona. Analizując czas poświęcony na odpoczynek krów zasuszonych w tym stadzie, można zauważyć, iż średnia tygodniowa w tej grupie to około 13 godzin aż do 15 godzin w całym roku (Rysunek 3). To bardzo dobry wynik. Pokazuje to, że przy odpowiednim zaprojektowaniu obory oraz adekwatnym zarządzaniu, można zmotywować krowy do odpoczynku.
Rysunek 3. Średni czas odpoczynku krów (w godzinach) w tygodniu w 2018 roku
Zmierz i oceń Twoje zmiany w zarządzaniu
Gdy już hodowca zdiagnozuje jaka jest przyczyna zbyt krótkiego czas odpoczywania krów w jego stadzie, trzeba odpowiedzieć sobie na pytanie, jakie będą konsekwencje zmian, które zechcemy wprowadzić na fermie? Na przykład: Co stanie się na fermie, gdy dokonamy zmiany rodzaju stosowanej ściółki lub gdy zamienimy materace na głęboką słomę? Zanim dokonamy zmian na całym obiekcie, można spróbować wprowadzić zmiany dla jednej grupy krów i zobaczyć, jaki będzie efekt oraz czy jest to właśnie taki efekt, o jaki nam chodziło. Jeden z hodowców po wprowadzeniu takich zmian zauważył, że czas odpoczynku krów wzrósł o 45 minut dziennie, co jest efektem pożądanym. Jest to tylko jeden z przykładów, który pokazuje, jak nowoczesna technologia i odpowiednia analiza danych (czujniki ruchowe) mogą pomóc hodowcy w optymalizacji i monitorowaniu zarządzania fermą.