Schorzenia racic to spore straty dla Twojego gospodarstwa! Co warto wiedzieć?

Zły stan racic jest coraz większym i kosztownym problemem w intensywnej produkcji mleka na całym świecie. Główną przyczyną brakowania krów w stadach - poza problemami z rozrodem oraz mastitis - są choroby racic. Z powodu schorzeń racic i ich powikłań brakuje się w stadzie około 15-25% sztuk, a w stadach wysokowydajnych nawet do 50%.  Bardzo ważna jest korekcja w odpowiednim czasie, aby uzyskać zrównoważoną produkcję, zarówno z punktu widzenia ekonomicznego, jak i dobrostanu zwierząt. Chorobom racic można zapobiegać poprzez właściwe postępowanie i wczesne wykrywanie zakażonych zwierząt.  Niezbędna jest regularna ich korekcja oraz czyste i suche środowisko, w którym bytują krowy. Inwestycja w zapobieganie chorobom racic jest zatem opłacalna dla rolnika.

Według Watsona (2007) skutki ekonomiczne chorób racic można podzielić na koszty pośrednie i bezpośrednie. Koszty bezpośrednie mają bezpośredni wpływ na produkcję, podczas gdy koszty pośrednie są związane z efektem pośrednim, takim jak upośledzenie płodności i mniejsze przyrosty masy ciała. Ważne jest, aby zrozumieć, że koszt chorób racic zależy od nasilenia i rodzaju uszkodzenia. Zależy to również od wydajności krowy i na jakim etapie laktacji krowa jest dotknięta chorobą.

1.Koszty bezpośrednie, czyli leczenie, koszty leków, utylizacji mleka karencyjnego uzależnione są od nasilenia i rodzaju choroby racic, dlatego niektóre choroby racic wymagają dłuższego leczenia niż inne. Praca hodowcy uzależniona jest również od nasilenia rodzaju chorób ze względu na czas potrzebny na leczenie i codzienną opiekę nad chorą krową. Czas karencji na mleko jest również różny dla różnych leków. Zmniejszona wydajność jest często spowodowana bólem wywoływanym przez chorobę. Ból może skrócić czas, kiedy krowa chce być dojona, a także powodować odruch przepuszczania mleka, który wpływa na wydajność i zwiększa  możliwość  wystąpienia mastitis. 

2.Koszty pośrednie obejmują zwiększone brakowanie, wydłużony okres inwolucji macicy oraz wzrost ilości inseminacji  potrzebnych do zacielenia krowy (Watson, 2007). Wzrastają koszty płodności stada. Koszty te wynikają z faktu, iż choroby racic pogarszają zdolność krowy do skutecznego zacielenia, a także utrudniają hodowcy obsługę krowy we właściwym czasie. Koszty brakacji krów są bardzo wysokie, a ponieważ choroby racic są jedną z głównych przyczyn brakacji, dlatego ich zdrowie jest bardzo ważne z ekonomicznego punktu widzenia. Ryzyko zwiększonej brakacji jest zależne od rodzaju choroby racic.  Na przykład wrzód podeszwy (SU) zwiększy szansę na ubój o 18 %, podczas gdy choroby skóry (DD) nie wpływają tak bardzo na wielkość brakacji. Niestety, choroby racic często nawracają, co również należy wziąć pod uwagę przy szacowaniu kosztów.

Tab. 1. Koszty chorób racic w stadach bydła mlecznego

Źródło: (Kossaibati et al. 1999) Obliczenia opierają się na cenach z 1998 r. Oraz na wzroście inflacji w latach 1998–2010. Kurs wymiany od (£) do (€) dokonano 14.11.2011.

Częstość występowania wrzodu podeszwy (Sole Ulcer SU) jest raczej niska i maleje, podczas gdy częstość występowania chorób skóry (Digital Dermatitis DD) jest raczej wysoka i rośnie, co może spowodować, że DD spowoduje więcej szkód ekonomicznych niż SU w stadzie z wysokim rozpowszechnieniem DD, mimo że wrzód podeszwy kosztuje więcej na przypadek niż choroby skóry.  

Częstość występowania DD (chorób skóry) u  krów w Ameryce Północnej, Danii i Holandii w ostatnich latach wynosiła 20-35% (Somers i in., 2003; Holzhauer i in., 2006; Capion i in., 2008; Cramer i in., 2008; Nielsen i in., W druku). Według obliczeń amerykańskich koszt jednego przypadku DD w jednej kończynie, z uwzględnieniem kosztów pośrednich, wynosi 98,67 € (Cha et al., 2010). W przypadku stada obejmującego 100 krów oznacza to całkowity koszt 1973 EUR (20%) lub 3453 EUR (35%). W ostatnich latach częstość występowania wrzodu podeszwy (SU)  wahała się od 4 do 10% w większości badanych krajów (Somers i in., 2003; Van der Waai, 2005; Capion i in., 2008; Cramer i in., 2008; Kujala i in., 2008; al., 2009). Koszt jednego przypadku wrzodu podeszwy (SU) w jednej kończynie, z uwzględnieniem kosztów pośrednich, wynosi 160,33 € (Cha i in., 2010). W przypadku stada obejmującego 100 krów oznacza to całkowity koszt 641,32 EUR (4%) lub 1282,64 EUR (10%). Oznacza to, że ponieważ częstość występowania DD (digital dermatitis) jest wyższa w wielu stadach, koszty specyficzne dla stada w przypadku chorób racic mogą być wyższe w przypadku DD (Digital dermatitis) niż SU (sole ulcer). 

Jak widzimy, schorzenia racic niosą ze sobą wysokie ryzyko kosztów i obniżonych przychodów w gospodarstwie. Jednak regularna korekcja połączona z dbaniem o higienę zmniejsza ryzyko występowania problemów z racicami i zwiększa ich zdrowotność, przez co hodowca może zaoszczędzić sporo pieniędzy.