Zarządzanie rozrodem dla lekarza zajmującego się krowami jest jedną z najważniejszych rzeczy w codziennej praktyce. Wraz z moimi kolegami z grupy Bovi Vet Service ( BVS ) 
od wielu lat obserwujemy jak wraz ze wzrostem wydajności rosną problemy z zacieleniem krów w wybranym przez nas terminie. Wydajność nie może być dla nas usprawiedliwieniem słabego rozrodu i podobnie jak ona musimy dostosować nasze postępowanie do zmieniającego się świata. Prowadzi to do spojrzenie na rozród z perspektywy stada a nie pojedynczego zwierzęcia jak miało to miejsce do tej pory. Czasy leczenia krów jałowych odchodzą do przeszłości. Skuteczne zarządzanie rozrodem powinno być prowadzone przez umiejętne nim sterowanie.
Sterowanie rozrodem jest szeregiem zabiegów, które mają na celu doprowadzenie do tego, aby każda krowa im poddawana zaszła w ciążę. Przez wiele lat używano do analizy rozrodu przeróżnych wskaźników, które nie określały tego co w rozrodzie najważniejsze, czyli opłacalności. Nie od dziś wiadomo, że na seksie można zarobić. Głównym parametrem, na podstawie którego powinno się oceniać rozród jest Pregnancy Rate (PR), czyli wskaźnik ciążowy. Na wskaźnik ten składają się dwa parametry Heat Detection Rate (HDR), czyli wskaźnik wykrywania rui oraz Conception Rate (CR), czyli wskaźnik zacieleń
PR = HDR X CR
Za wartość krytyczną uznaje się PR na poziomie 25 %. Jest to wynik, którego osiągnięcie gwarantuje, że rozród na fermie, prowadzony jest w sposób opłacalny. Aby dokonać analizy, powinno się brać pod uwagę zwierzęta wycielone co najmniej z ostatnich 12 a najlepiej 16 miesięcy. Parametr ten jest pierwszą rzeczą, od której określenia powinniśmy zacząć, jeżeli chcemy w sposób rozsądny myśleć o zarządzaniu rozrodem. Pozwoli nam to na określenie miejsca, w którym się znajdujemy, jak również na znalezienie miejsc, gdzie popełniane są błędy. Następnie należy określić uzyskanie jakich parametrów, w jakim czasie uznamy za satysfakcjonujące. Jest to związane z konkretną sytuacją danej fermy. Sytuacja ta zależy od:
-
Dobrostanu na fermie – krowa, która nie ma miejsca na manifestację rui po prostu jej nie pokaże
-
Żywienie – zarządzanie i jego jakość
-
Chorób zakaźnych – monitoring, profilaktyka, zwalczanie
-
Ludzi – kto w rozród będzie zaangażowany?
Po wyznaczeniu sobie jakie cele chcemy osiągnąć należy ustalić, kto w rozród będzie zaangażowany i jaka będzie jego rola? W Polsce utarło się, że to lekarz weterynarii odpowiedzialny jest za rozród. Nic bardziej mylnego, gdyż w wielu przypadkach lekarze poza stwierdzeniem bądź wykluczeniem ciąży na przebieg rozrodu mają niewielki wpływ. Często rozród spoczywa na barkach zootechników, inseminatorów, oborowych czy samych właścicieli. Cała sztuka polega na tym, aby stworzyć zespół, który wspólnie będzie realizował przyjętą strategię prowadzenia rozrodu. Ważne jest, aby każdy rozumiał jaka jest jego rola i realizował przyjęte założenia.
Zarządzanie rozrodem – gdzie zaczynamy?
Zarządzanie rozrodem zaczyna się w okresie zasuszenia. Tu powinniśmy zobaczyć w jakiej kondycji są krowy i jakich problemów powinniśmy spodziewać się w okolicach porodu i tuż po nim. Następnie analizujemy, jak przebiegają porody, stwarzamy protokoły tak aby być jak najbardziej powtarzalni. Do tego potrzebujemy danych, za zbieranie których powinna być odpowiedzialna konkretna osoba. Na postawie tych danych powstaną wspomniane protokoły, które powinny zawierać takie dane jak:
-jak wyglądał poród? (z pomocą czy bez)
-czy doszło do pęknięcia?
-czy odeszło łożysko i ile czasu po porodzie?
Takie dane pozwalają procentowo określić skalę problemów okołoporodowych i im przeciwdziałać. Ciąg dalszy nastąpi…