Straty ciąż – czynniki zakaźne. Sprawdź, z czym możesz mieć do czynienia.
10.12.2019
Rozród bydła
Prawidłowo funkcjonująca ferma bydła charakteryzuje się odpowiednimi parametrami rozrodu. Rozpatrujemy je głównie pod kątem skuteczności i dynamiki inseminacji. Prawidłowo prowadzony rozród jest motorem napędowym fermy, jest konieczny, aby był sukces ekonomiczny. Jednak należy pamiętać i uwzględnić w swoich kalkulacjach straty ciąż. Które zawsze występują i obniżają rentowność fermy. Mogą zwiększać koszty w wyniku przedłużenia OMW, leczenia, brakowania krów.
Na dzień dzisiejszy przyjmuje się, że straty ciąż mogą sięgać 10%. Dotyczą one całego okresu ciąży.
W przypadku bydła możemy mieć do czynienia ze utratą ciąży przed 42 dniem. Wtedy mówimy o resorbcji. Może ona być wczesna, czyli do 21. dnia po zapłodnieniu lub późna po 21. dniu najczęściej ok 32-35 dnia.
Po 42. dniu po zapłodnieniu mówimy już o poronieniu. A od 220. dnia ciąży można mówić o przedwczesnym porodzie. Wszystkie sytuacje w których krowa traci ciąże lub cieli się przedwcześnie są niekorzystne.
Ze względu na przyczynę strat ciąż możemy wprowadzić podział następujący na:
- czynniki zakaźne
- czynniki niezakaźne.
W części pierwszej serii moich artykułów przedstawię najczęściej spotykane choroby zakaźne, które mogą kończyć się utratą zarodka lub płodu.
Tab.1. Czynniki bakteryjne powodujące straty ciąż u bydła.
|
Czynnik zakaźny
|
% poronień
|
Okres ciąży w którym występuje
|
Powtarzalność poronień
|
Zmiany patologiczne płodu
|
|
Brucella abortus
Bruceloza
|
Do 80%
|
6-9 mies. poronienia lub rodzenie martwych płodow
|
W większości jednokrotnie
|
Łożysko: zatrzymanie, zmiany martwicowe w kotyledonach (czerwono-żółte), obszary pomiędzy kotyledonami zgrubiałe. Płód: normalny lub z oznakami autolizy, zmiany zapalne w oskrzelach i płucach
|
|
Campylobacter fetus veneralis
|
>10%
|
5-8 mies.
|
Rzadko
|
Łożysko: umiarkowany stan zapalny, wybroczyny w kotyledonach i obrzęk obszarów pomiędzy kotyledonami
Płód: : normalny lub z oznakami autolizy, umiarkowane zapalenie otrzewnej i opłucnej, stan zapalny oskrzeli i płuc
|
|
C. fetus fetus
C. jejuni
Wibrioza
|
Sporadycznie
|
4-9 mies.
|
Rzadko
|
jw
|
|
Leptospira introgans,
Różne serowary
|
5-40%
|
Ostatni trymestr, 2-5 tyg. Po zakażeniu
|
Krowy nabywają odporność w kierunku tylko serotypu który wywołał poronienie
|
Łożysko: rozsiane zapalenie łożyska, kotyledony jasne, bez widocznego rysunku naczyń, obszar pomiędzy kotyledonami żółtawy z obrzękiem
Płód: z oznakami autolizy
|
|
Trueperella (Arcanobacterium, Actinomyces) pyogenes
|
Sporadycznie
|
Na każdym etapie
|
Nie określona
|
Łożysko: stan zapalny macicy i łożyska, łożysko barwy czerwono-brązowej do brunatnej
|
|
Listeria monocytogenes
|
Sporadycznie choć może sięgać 50%
|
Ostatni trymestr
|
Może występować
|
Krowa: gorączka, brak apetytu,
Łożysko: zatrzymane,
Płód: z oznakami autolizy, włóknikowe zapalenie błon surowiczych, białe ogniska martwicowe w wątrobie i/lub łożyszczach
|
Tab.2. Czynniki grzybicze powodujące straty ciąż u bydła.
|
Czynnik zakaźny
|
% poronień
|
Okres ciąży w którym występuje
|
Powtarzalność poronień
|
Zmiany patologiczne płodu
|
|
Aspergillus spp.(60-80%)
Mucorspp. Absidia, Rhizopus spp.
|
Sporadycznie
Max 10%
|
Od 4 tego miesiąca.
Przeważnie zimą
|
Może występować
|
Łożysko: ciężkie martwicowe zapalenie, kotyledony powiększone, martwicze, obszar pomiędzy kotyledonami zgrubiały i skórzasty Płód: z oznakami autolizy, około 30% wykazuje zmiany grzybicze na skórze głowy i barków
|
Tab.3. Czynniki pierwotniacze powodujące straty ciąż u bydła.
|
Czynnik zakaźny
|
% poronień
|
Okres ciąży w którym występuje
|
Powtarzalność poronień
|
Zmiany patologiczne płodu
|
|
Trichomonas foetus
Rzęsistkowica
|
Sporadycznie
|
Pierwsza połowa ciąży
|
Krowy nabywają odporności po zakażeniu, choć nie na okres całego życia
|
Łożysko: zatrzymane, łagodny stan zapalny, kotyledony z wybroczynami, obszar pomiędzy kotyledonami zgrubiały i pokryty wydzieliną. Płód: brak charakterystycznych zmian makroskopowych
|
|
Neospora caninum
Neosporoza
|
Wysoki w pierwszej ciąży oraz gdy zakażenie wkracza do stada po raz pierwszy (do 30%)
Enzootycznie 5-10%
|
Na każdym etapie, najczęściej
5-6 mies.
|
Rzadko spada w kolejnych ciążach
|
Łożysko, płód: brak specyficznych zmian makroskopowych, oznaki autolizy,
Mikroskopowo: miejscowe zapalenie mózgu z ogniskami martwicowymi i nieropnym stanem zapalnym, zapalenie wątroby
|
Tab.4. Czynniki wirusowe powodujące straty ciąż u bydła.
|
Czynnik zakaźny
|
% poronień
|
Okres ciąży w którym występuje
|
Powtarzalność poronień
|
Zmiany patologiczne płodu
|
|
Wirusowa biegunka bydła/choroba błon śluzowych
BVD/MD
|
Zwykle niski, zdecydowanie duży wpływ na resorbcje zarodków
|
Zwykle od 4 mies.
|
W większości jednokrotnie
|
Łożysko: zatrzymanie, brak specyficznych zmian makroskopowych, Płód: brak specyficznych zmian makroskopowych, oznaki autolizy, mumifikacja.
|
|
Zakaźne zapalenie tchawicy/otręt bydła
IBR/IPV
|
5-60% w stadach nieuodpornionych
|
Praktycznie na każdym etapie ciąży, najczęściej od 4 mies.
|
Rzadko
|
Łożysko, płód: brak specyficznych zmian makroskopowych, oznaki autolizy,
Mikroskopowo: martwicowe zapalenie naczyń w łożysku i ogniska martwicowe w wątrobie
|
|
Blue tongue
Choroba niebieskiego języka
|
Zwykle niski
|
Zmienne
|
Rzadko
|
Łożysko: brak specyficznych zmian,
Płód: z oznakami autolizy
|
Tab.5. Czynniki inne niebędące typowymi dla bydła, jednakże powodujące straty ciąż.
|
Czynnik zakaźny
|
% poronień
|
Okres ciąży w którym występuje
|
Powtarzalność poronień
|
Zmiany patologiczne płodu
|
|
Chlamydophila abortus
|
Sporadycznie
|
Pod koniec ostatniego trymestru
|
Mało prawdopodobne
|
Łożysko: zapalenie łożyska, kotyledony i obszary pomiędzy zgrubiałe, pokryte żółto-brązową wydzieliną, Płód: bez oznak autolizy, zapalenie płuc i wątroby
|
|
Ureoplasma diversum
|
Sporadycznie, możliwe nasilenie w ogniskach
|
Trzeci trymestr ciąży
|
Możliwe
|
Łożysko: nieropne zapalenie łożyska, obszary między kotyledonami zgrubiałe
Płód: brak zewnętrznych, zmian makroskopowych, zapalenie płuc
|
|
Salmonella spp.
|
Sporadycznie, ale może przybrać postać lawinowych
|
Na każdym etapie ciąży
|
Możliwe
|
Krowy: uogólnione objawy kliniczne,
Łożysko i płód: oznaki autolizy i obrzęku tkanek
|