W przeszłości nie przypisywano tej chorobie takiego znaczenia w odchowie jałówek na fermie bydła mlecznego, jak w przypadku cieląt mięsnych. Obecnie zapobieganie wystąpieniu BRD i jego kontrolowanie jest bardzo istotne. W związku z tym bardzo ważne jest opracowanie indywidualnego sposobu zarządzania odchowalnią i maksymalizacja zysków na fermach, do czego z pewnością przyczyni się m.in. kontrola BRD.
BRD uważany jest za główną przyczynę zachorowań i śmiertelności mlecznych jałówek w okresie przed odsadzeniem, jak i po odsadzeniu. Wiadomo, że cielęta z chorobami układu oddechowego są narażone na większe ryzyko śmiertelności niż zwierzęta, które nie chorują na BRD, w dowolnej grupie wiekowej do pierwszego roku życia. BRD ma podłoże wieloczynnikowe, jego przyczyną mogą być środowiskowe czynniki stresowe, które osłabiają mechanizmy obronne całego układu oddechowego, a w szczególności płuc, co powoduje zakażenie przez różne drobnoustroje, przede wszystkim bakterie (Mannheimia haemolytica, Histophilus somni, Pasteurella multocida, Mycoplasma bovis i Trueperella pyogenes) i wirusy (wirus sycytialny nabłonka oddechowego bydła (BRSV), wirus parainfluenzy typu 3 (PI-3), herpeswirus bydlęcy typu 1 (BHV 1), wirus biegunki bydła i choroby błon śluzowych (BVDV) i koronarowirus bydła (BCV).
Wpływ BRD
Koszty związane z BRD są następujące: praca włożona w diagnostykę i leczenie choroby, koszty weterynaryjne, mniejsza produkcyjność oraz większa bezpośrednia i pośrednia śmiertelność chorych zwierząt. Wykazano, że w dłuższym okresie postać kliniczna, podkliniczna lub przewlekła BRD u jałówek w czasie odchowu wiąże się w sposób pośredni lub bezpośredni ze zmianami następujących parametrów: mniejsze przyrosty dobowe, wzrost ryzyka upadków przed pierwszym porodem, opóźniony termin pierwszego wycielenia, niższa produkcja mleka i krótsza długość życia. W Stanach Zjednoczonych koszt związany z BRD wynosi średnio 14,71 $/jałówkę mleczną, co obejmuje koszty krótko- i długofalowe oraz profilaktykę. Na fermach holenderskich wykazano, że roczny średni koszt związany z BRD wynosi 31,2 €/jałówkę (zakres 18,4-57,1 €); w przypadku epidemii BRD u jałówek starszych niż 15. miesięcy koszt ten wynosił 27,0 €/jałówkę (zakres 17,2-43,1 €). Kosztami, które mają największy wpływ na tę wartość, są koszty związane z leczeniem i zmniejszeniem produkcji mleka w przyszłości.
Ponadto BRD może mieć niekorzystny wpływ na średni przyrost dobowy jałówek remontowych.
W licznych badaniach przedstawiono różne dane wskazujące na bezpośredni związek średnich
dziennych przyrostów (ŚPD) z wyższą wydajnością mleczną w przyszłości. W badaniu amerykańskim stwierdzono, że na każdy 1 kg wzrostu ŚPD w okresie przed odsadzeniem jałówki produkowały o 850 kg do 1 113 kg więcej mleka w czasie pierwszej laktacji, co dowodzi, że ŚPD w okresie przed odsadzeniem może odpowiadać za 22% mleka wytworzonego w czasie pierwszej laktacji.
Wnioski
Nawet po uwzględnieniu zmienności w wartości kosztów można dojść do wniosku, że BRD we wszystkich postaciach — klinicznej, subklinicznej i przewlekłej — może powodować straty ekonomiczne, istotne na fermach bydła mlecznego, co ostatecznie może doprowadzić do pogorszenia jej rentowności w przyszłości. Ważne jest, aby wziąć pod uwagę, że koszty pochodne BRD oraz znaczenie ekonomiczne każdego z nich będą się zmieniać i różnić w zależności od sposobu zarządzania, stosowanych badań diagnostycznych, leków oraz genetyki zwierząt.
Aby móc skutecznie i wydajnie kontrolować BRD w odchowalni, należy uwzględnić kilka kluczowych punktów, które zostaną dokładniej omówione w moim kolejnym artykule: Diagnostyka, leczenie i profilaktyka BRD.
FOTOGRAFIE:
Jałówka w wieku 12. miesięcy, nawrót BRD. Dwukrotne leczenie przeciwko BRD, w ciągu ostatnich 6. miesięcy leczenie przerywane.
