Co to jest czop dostrzykowy?
Wewnętrzna osłona strzyków/ czopy dostrzykowe/zatyczki, czyli produkt DC na bazie soli bizmutu. Jest to biała, jednolita, bezantybiotykowa pasta, zupełnie obojętna dla organizmu krowy, która ma za zadanie uszczelnić strzyk w okresie zasuszenia.
Na rynku pojawił się w roku 2002 pierwszy tego typu produkt wprowadzony przez firmę Pfizer Animal Health (aktualnie Zoetis). Zdobył popularność, tak że w pewnym momencie był to najlepiej sprzedający się produkt dowymieniowy między innymi w Wielkiej Brytanii.
Skąd pomysł na czop dostrzykowy?
Ponieważ większość przypadków klinicznego mastitis ma swój początek w okresie zasuszenia, spodziewano się, że zabezpieczenie wymienia w tym czasie i uszczelnienie kanału strzykowego będzie chroniło przed infekcjami, a tym samym zapaleniami po wycieleniu. Faktycznie, produkt sprawdził się bardzo dobrze, a kolejne próby i doświadczenia terenowe pokazywały, że stosując go można zmniejszyć ilość mastitis aż o 1/3. Badania naukowe dowodzą, że skuteczne odcięcie drogi strzyk-środowisko zewnętrzne w okresie zasuszenia zabezpiecza przed zapaleniami nawet do 3 mies. po wycieleniu. Wewnętrzna ochrona strzyku stała się złotym standardem w gospodarstwach mlecznych, a w najlepszych stadach na całym świecie niezależnie od systemu utrzymania i wyników, hodowcy nie wyobrażają sobie zasuszania bez „zatyczek”.
Dodatkową zaletą zauważaną przez hodowców stosujących czopy dostrzykowe jest fizyczne zapobieganie mlekotokowi, czyli wyciekowi mleka zarówno w momencie zasuszenia jak i przed porodem.
Czop dostrzykowy imituje naturalną ochronę kanału strzykowego, jaką są złogi keratynowe odkładające się w okresie zasuszenia. Duży odsetek krów mlecznych wcale nie wytwarza czopów keratynowych lub wytwarza je w sposób nieprawidłowy. Jest to przyczyną problemów i infekcji przed wycieleniem. Te problemy rozwiązują sztuczne „zatyczki”, które są w 100% bezpieczne dla krowy, cielęcia w przypadku spożycia wraz z siarą jak i konsumenta (gdyby dostały się do mleka spożywczego).
Ograniczanie antybiotyków
Do kolejnego etapu wzrostu popularności i docenienia roli czopów dostrzykowych przyczyniają się coraz szerzej wprowadzane regulacje dotyczące ograniczenia ilości stosowanych antybiotyków w hodowli zwierząt. Wewnętrzna ochrona strzyków pozwala zmniejszyć ilości antybiotyków używanych w leczeniu klinicznych zapaleń w laktacji, ale jest też narzędziem, które daje możliwość ograniczenia stosowania antybiotyków DC. Stało się to już w krajach, w których od kilku lat obowiązuje zakaz terapii dywanowej w zasuszeniu. W Polsce będziemy mogli czerpać z doświadczeń zagranicznych, gdyż wprowadzenie terapii selektywnej w zasuszeniu (antybiotyk podawany wyłącznie krowom, które tego bezwzględnie wymagają) nie jest procesem łatwym. Żeby odnieść sukces w tym obszarze, spełnionych musi zostać wiele warunków i procedury muszą być dostosowane do konkretnej sytuacji w stadzie. Niewątpliwie jednym z elementów warunkujących ten sukces jest prawidłowe stosowanie czopów dostrzykowych. Dlatego warto się przygotować już teraz.
Czopy dostrzykowe u jałówek
Godnym uwagi rozwiązaniem jest też stosowanie czopów dostrzykowych u jałówek. Jest to szczególnie popularne rozwiązanie w Nowej Zelandii, ale też wszędzie tam, gdzie zapalenia na tle bakterii środowiskowych u pierwiastek po wycieleniu są dużym problemem w stadzie. Postępowanie jest trudne technicznie, ale bardzo opłacalne, gdyż efekty są świetne, co potwierdzają kolejne publikacje. Np. Parker w 2008 określił, że orbesilacja jałówek 30 dni przed wycieleniem skutkowała obniżeniem ilości infekcji o 74%, a przypadków klinicznego mastitis o 70%.
Na takie kroki decydują się hodowcy w stadach, gdzie często wśród jałówek obserwuje się mlekotok przed porodem, a mastitis u pierwiastek dotyczy dużego odsetka zwierząt. Żeby ta procedura była możliwa do wykonania, potrzeba jest wiele cierpliwości i nakładów pracy. Jałówki wcześniej przyzwyczaja się do poskromu lub hali udojowej, czasami stosowana jest premedykacja, lub w szczególnych przypadkach pojedyncze zwierzęta mogą być wyłączane z terapii.
