Okres przejściowy jest krytyczną i wymagającą fazą dla krów mlecznych i wiąże się ze zwiększonym ryzykiem chorób i utratą kondycji ciała. Technologia może wspierać hodowcę we właściwym zarządzaniu tym kluczowym okresem.
Okres przejściowy (z ang. „transition period”) krów mlecznych obejmuje trzy tygodnie przed i trzy tygodnie po wycieleniu. Jest to moment, w którym krowy powinny mieć czas na regenerację oraz przygotowanie do nowej laktacji, powinny być pod stała kontrolą i opieką lekarsko-weterynaryjną, aby były zdrowe przez cały okres zasuszenia oraz miały udane porody. Ważne jest też to, aby miały wystarczająco dużo energii na start nowej laktacji i pozostały w dobrej kondycji do kolejnego wycielenia.
Niestety rzeczywistość jest często inna. Bywa, że krowy zasuszone nie są objęte taką opieką, która pozwoliłaby na prawidłowe przygotowanie do laktacji i zapobieganie wystąpieniu potencjalnym chorobom okresu przejściowego. Ma na to wpływ mnogość czynników – ograniczenia czasowe, błędy ludzkie czy brak przekonania do wdrażania szeregu procedur. Co zatem możemy zrobić? Czy nowoczesna technologia może nam w tym pomóc? Otóż tak! Technologia daje nam bardzo duże możliwości. Wykorzystanie monitorowania zwierząt może sprawić, że okres ten będzie udany, co w konsekwencji uchroni nas przed potencjalnymi stratami ekonomicznymi. Całodobowe monitorowanie takich parametrów jak czas aktywności, przeżuwania oraz poboru paszy jest kluczowe, aby mieć pewność, że komfort krów, zarządzanie żywieniem i gęstość obsady są pod kontrolą. Hodowcy mogą mieć dostęp do tych danych, co da im spokój ducha, wiedząc, że krowy w okresie przejściowym dobrze sobie radzą.
Jakie są trzy najważniejsze problemy związane z krowami w okresie przejściowym?
1. Żywienie: pobór paszy i zapewnienie odpowiedniej ilości miejsca
Zarządzanie żywieniem jest bardzo ważne dla krów w okresie przejściowym. W tym czasie krowa ma duże zapotrzebowanie na energię i składniki odżywcze, które wspomagają wzrost płodu oraz produkcję siary i mleka po wycieleniu. Jednocześnie często spada apetyt i spożycie paszy. Może to skutkować ujemnym bilansem energetycznym i niedoborami składników odżywczych w połączeniu z immunosupresją. W konsekwencji spadek odporności może zwiększyć ryzyko zaburzeń metabolicznych (takich jak ketoza czy gorączka mleczna), infekcji wymion i zaburzeń rozrodu.
Wczesne wykrycie tych problemów ma kluczowe znaczenie dla zapobiegania stratom w produkcji mleka w przyszłości. Zachęcanie do spożycia paszy jest zatem jednym z najważniejszych celów zarządzania krowami w okresie przejściowym. Aby zmaksymalizować spożycie paszy, należy wziąć pod uwagę dostępność i jakość paszy. Dodatkowo ważna jest ilość miejsca na odpoczynek, miejsca w kojcu i dostępności wody na spożycie paszy (źródło: University of Minnesota).
2. Komfort krów: rozpieszczajmy krowy w okresie przejściowym
Zapewnienie paszy oraz dostępu do wody jest kluczowym elementem komfortu krów w okresie przejściowym. Minimalizowanie stresu lub potrzeby ustanowienia hierarchii społecznej w tym czasie, zapewnienie legowisk z głęboką ściółką (słoma lub piasek) oraz wystarczającej przestrzeni do leżenia to niezbędne elementy gwarantujące utrzymanie dobrostanu krów w okresie przejściowym. Nigdy nie zaniedbujmy najważniejszych grup: krów zasuszonych i świeżych. Grupy te powinny mieć wystarczająco dużo miejsca do odpoczynku i jedzenia. Należy maksymalnie rozpieszczać te zwierzęta i maksymalnie ograniczać stres.
„Krowy w okresie przejściowym potrzebują więcej miejsca na sztukę niż inne grupy, zarówno przy stole paszowym, jak i w strefie odpoczynku. Muszą mieć najlepsze zaplecze w gospodarstwie. Niestety krowy zasuszone są często umieszczane w najstarszych obiektach w gospodarstwie. W rzeczywistości powinni oni być pierwszą grupą, do której należy się zaspokojenie”, przemawia Jeffrey Bewley, Dairy Analytics and Innovation Scientist w Holstein Association USA.
Komfort krów jest jeszcze bardziej wystawiony na próbę w gorących miesiącach. Krowa cielna zestresowana ciepłem będzie miała problemy z apetytem i pobieraniem paszy, co spowoduje dalsze problemy. Zapewnienie tym zwierzętom wygodnego miejsca do odpoczynku, gdzie mogą uciec przed upałem, karmienie w chłodniejszych porach dnia, głównie wieczorem i w nocy, oraz odpowiednia dieta są niezbędne. Dodatkowo warto też pomyśleć o systemach schładzania krów, aby jeszcze bardziej podnieść ich komfort i zapewnić dobrostan.
3. Zachowanie krów po zmianie grupy: ograniczenie zdarzeń związanych z przegrupowaniem
Krowy są zwierzętami, które tworzą silne więzi społeczne. Naukowcy z Universidad Austral de Chile (Chile) i Western University of Health Sciences (USA) badali zachowania społeczne krów i stwierdzili, że krowy nie lubią zmian, formują silne więzi, które zapewniają wsparcie społeczne i pomagają radzić sobie ze stresorami dnia codziennego.
Przegrupowywanie – łączenie wszystkich krów w okresie przejściowym – może skutkować zmianami behawioralnymi. Za każdym razem, gdy zwierzę jest wprowadzane do nowej grupy, musi dostosować się do nowej hierarchii społecznej. Może to mieć negatywny wpływ na spożycie suchej masy – i związaną z tym utratę mleka – w tym krytycznym czasie. W jednym z badań Schirmann i in. (2011) stwierdzili, że przeniesione krowy wykazywały większe zmiany behawioralne niż krowy, które pozostały w kojcu, a krowy, do których wprowadzono nowe sztuki, zmniejszały spożycie suchej masy (DMI). Krowy te były również częściej zastępowane innymi krowami przy karmidle.
Starajmy się ograniczać zmiany grupowe. Gdy przyjmujemy bardziej regularne zmiany grupowe, ilość miejsca/obsady staje się jeszcze ważniejsza. Pamiętajmy, że konieczność odtworzenia struktury społecznej w nowym stadzie nie sprzyja dobremu samopoczuciu zwierząt, pociągając za sobą negatywne efekty behawioralne, zdrowotne i produkcyjne.
Niech technologia zajmie się monitorowaniem, a hodowca zarządzaniem!
Nowoczesna technologia wykorzystywana w systemach monitorujących bydło pozwala na kontrolę tych 3 najważniejszych wyzwań, z jakimi mierzymy się w okresie przejściowym: żywienia, komfortu krów oraz kontrolę grupy.
Wczesne wykrywanie problemów zdrowotnych, przed wystąpieniem objawów klinicznych, w połączeniu z kontrolowaniem komfortu krów, stresu i paszy, jest kluczem do pomyślnego okresu przejściowego. Ludzkie oko nie zawsze może wykryć wczesne oznaki choroby, czasem jest to niemożliwe. Ale technologia może pomóc w wykrywaniu zmian w czasie pobierania paszy, zaburzeń aktywności, przeżuwania lub liczby oddechów i pomóc nam szybciej zidentyfikować te „podejrzane” krowy, zwiększając nasze szanse na udaną interwencję”. Czas rzeczywistej aktywności sztuki jest przydatnym parametrem do identyfikacji krów chorych i zagrożonych.
Technologia może mieć również znaczenie, jeśli chodzi o zarządzanie paszami. Pobór suchej masy jest kluczem do udanego przejścia, więc każda technologia, która może pomóc w monitorowaniu procesu karmienia lub zachowania żywieniowego, może przynieść korzyści krowom w okresie przejściowym. Na przykład skrócenie czasu przeżuwania może pomóc nam zidentyfikować, kiedy krowa nie pobiera paszy. Możemy zweryfikować i poprawić strategię żywieniową analizując reakcję grupy na daną dawkę, skład paszy czy protokół żywieniowy.
Dzięki systemom monitorowania możemy także oceniać zachowania danej grupy i dzienne rutyny wewnątrz grupy. Technologia potrafi wychwycić zbyt duże odchylenia od standardowych zachowań danej grupy, dzięki temu hodowca szybko może zidentyfikować potencjalne zagrożenia (np. zbyt duże zagęszczenie grupy, nieprawidłowa dawka pokarmowa, obniżony pobór paszy) a tym samym wdrożyć strategie, aby poprawić dobrostan krów.
W okresie przejściowym krowa mleczna przechodzi zmiany fizjologiczne, metaboliczne i immunologiczne. Krowy w okresie przejściowym muszą mieć najlepsze warunki w gospodarstwie i powinny być pierwszą grupą, której należy się zainteresowanie.
W praktyce nie zawsze tak jest i gdy krowy te nie są odpowiednio zarządzane, okres przejściowy może być szkodliwy dla zdrowia, dobrostanu i przyszłej produkcji mleka. Pomocna można okazać się nowoczesna technologia, która będzie dostarczać nowych informacji na temat zdrowia zwierząt oraz zarządzania w okresie przejściowym, co pozwoli nam poprawić rentowność gospodarstwa i dobrostan zwierząt. Precyzyjność danych, monitoring zdrowia to krowy zrelaksowane, które będą dawały dobre wyniki produkcyjne i zyski ekonomiczne dla każdego hodowcy.
