Mastitis to przede wszystkim problem zapaleń podklinicznych wymienia, gdzie trudno uzyskać dobrą efektywność leczenia w czasie trwania laktacji. Najwłaściwszym czasem do realizacji antybiotykoterapii podklinicznych zapaleń to czas zasuszenia. Już w latach 60-tych zaproponowano pięcio-punktowy program zapobiegania mastitis, który uwzględnia stosowanie antybiotykoterapii w zasuszeniu (DC) dla każdej krowy (BDCT - Blank Dry Cow Therapy). Jedno jest pewne - takie postępowanie istotnie redukuje odsetek zapaleń podkliniczych i zapobiega jednocześnie rozwojowi nowych infekcji w czasie kiedy antybiotyk wykazuje działanie przeciwbakteryjne. Kraje zachodnie w tej kwestii mają większe doświadczenie. Według danych niemieckich tylko 27% wszystkich przypadków mastitis wymagało antybiotykoterapii w laktacji, pozostałe 73% w zasuszeniu. Pozostała część 27% krów nie wymagała antybiotykoterapii w zasuszeniu. Takie podejście, gdzie tylko część krów w gospodarstwie dostaje antybiotyki na zasuszenie to SDCT (Selective Dry Cow Therapy). Częstość stosowania terapii SDCT czy BDCT w różnych krajach Europy przedstawia tabela 1.
Tabela 1. Odsetek stosowania różnych terapii antybiotykowych lub ich braku w Europie
| |
B
|
CH
|
D
|
DK
|
E
|
Fin
|
H
|
I
|
Nl
|
P
|
PL
|
UK
|
S
|
|
BDCT
|
81
|
63
|
70
|
0
|
95
|
10
|
95
|
95
|
5
|
70
|
90
|
80
|
0
|
|
SDCT
|
16
|
35
|
20
|
70
|
5
|
80
|
5
|
1
|
85
|
25
|
5
|
10
|
30
|
|
Bez antybiotyków
|
3
|
2
|
10
|
20
|
0
|
10
|
0
|
4
|
10
|
5
|
5
|
2
|
70
|
B- Belgia, CH-Szwajcaria, D-Niemcy, DK-Dania, E-Hiszpania, FIN-Finlandia, H-Węgry, I-Włochy, Nl – Holandia, P-Portugalia, PL-Polska, S-Szwecja, UK – Wielka Brytania
W naszym kraju odsetek ten waha się między 25 a 60% w zależności od fermy. Nowe przepisy prawne ograniczać będą właśnie stosowanie antybiotyków w zasuszeniu u krów, które tej terapii nie potrzebują. Doświadczenia własne wskazują, że odsetek krów ze zdrowym gruczołem mlekowym w dniu zasuszania w polskich stadach waha się między 20 a 80%. Czyli od 20 do 80% krów powinno otrzymać antybiotykoterapię w zasuszeniu. Należy pamiętać, że BDCT jest odpowiedzialna również za zapobieganie nowym infekcjom, czego nie obserwujemy w SDCT. Według danych naukowych odsetek nowych infekcji po wycieleniu, do których dochodzi w okresie zasuszenia waha się między 10 a 17%. Obserwacje własne wskazują, że obecnie odsetek ten jest znacznie wyższy i w zależności od warunków środowiskowych oscyluje między 15 a 40%. Tak wysoki odsetek nowych zapaleń gruczołu mlekowego, do których dochodzi w czasie zasuszenia nie pozostaje bez wpływu na następną laktację, gdzie obserwuje się obniżenie wydajności, wzrost komórek somatycznych oraz zwiększone ryzyko zapaleń klinicznych. Prostym rozwiązaniem na tą sytuację jest stosowanie imitacji czopów keratynowych opartych na azotanie bizmutu czy mieszaninach parafin (ryc. 1).
Rycina 1. Zdjęcia rentgenowskie przedstawiające obecność azotanu bizmutu w strzyku
Stosowanie selektywnej terapii zasuszeniowej pozwala:
- ograniczyć zużycie antybiotyków,
- ograniczyć proceder generowania szczepów opornych na antybiotyki,
- zmniejszyć negatywny wpływ antybiotyku na tkankę gruczołową,
- ma ogromne znaczenie dla konsumentów.
Zgodnie z najpopularniejszą wiedzą w tym temacie tylko zwierzęta, u których liczba komórek somatycznych przed zasuszeniem w ostatnich trzech wynikach raportów wynikowych Polskiej Federacji Hodowców Bydła I Producentów Mleka (PFHBiPM) nie miały więcej niż 200 tys./ml nadają się do wyłączenia ze stosowania antybiotyków DC. W każdym przypadku zalecane jest stosowanie wspomnianych i opisywanych na łamach e-krowy.pl czopów. Więcej informacji znajdziecie w linku.
Pamiętajmy, że sterylne podawanie czopów to bardzo ważny punkt, gdyż substancje w nim zawarte nie działają bakteriobójczo! (ryc. 2).
Rycina 2. Sterylne podawanie tub dowymieniowych
Obecnie SDCT w zasuszeniu jeszcze nie jest obowiązkowa. Dlatego w stadach, gdzie jest obecny gronkowiec złocisty, paciorkowiec bezmleczności, duży odsetek paciorkowca wymieniowego, nie ma nadzoru ze strony PFHBiPM zaleca się stosowanie starego rozwiązania (BDCT) celem poprawy stanu zdrowia wymion przed zbliżającym się czasem stosowania terapii SDCT.