Hiperketonemia u krów mlecznych może prowadzić do znacznych strat ekonomicznych z powodu zmniejszonej produkcji mleka, zwiększonego ryzyka problemów zdrowotnych i gorszych wyników reprodukcyjnych. Skuteczne sposoby zmniejszenia tych skutków ekonomicznych obejmują konsekwentne monitorowanie hiperketonemii w stadzie, leczenie zdiagnozowanych przypadków i dostosowanie zarządzania w oparciu o wcześniejsze ustalenia prowadzące do zmniejszenia częstości występowania hiperketonemii. Ważne jest, aby wziąć pod uwagę szerszy kontekst ekonomiczny, w tym wartość utraty mleka, wyniki reprodukcyjne, wartość rozwiązań i skutki związane z hiperketonemią, utratę i ubój zwierząt oraz inne ukryte koszty. Koszt diagnozy, koszty weterynaryjne i leczenie stanowią jedynie około 5% całkowitych kosztów w przypadku hiperketonemii, a te wahają się pomiędzy 72 EUR do 442 EUR za przypadek.
Hiperketonemię można zdiagnozować poprzez badanie próbek moczu, mleka lub krwi. Powszechnie stosowany próg dla hiperketonemii wynosi ≥1,2 mmol/l, a dla ciężkiej hiperketonemii ≥3,0 mmol/l. Testowanie jest ważne zarówno w indywidualnych przypadkach przy ustalaniu odpowiedniego leczenia, ale szczególnie na poziomie stada, aby móc ocenić i wprowadzić zmiany w zarządzaniu stadem.
W leczeniu hiperketonemii zaleca się stosowanie glikolu propylenowego. Zwiększa on glukoneogenezę poprzez propioniany i zwrotne zmniejszenie zapotrzebowania na glukozę przez tkanki obwodowe poprzez zmniejszenie wrażliwości na insulinę. Skuteczność terapii i pozytywny wpływ na zdrowie, reprodukcję i wydajność zostały zweryfikowane w szeroko zakrojonych badaniach. Można również stosować witaminę B12, a terapia wlewem glukozy jest zalecana tylko w przypadku ciężkiej hiperketonemii z BHB ≥3,0 mmol/l. Nie zaleca się stosowania glikokortykoidów, ponieważ pozytywny efekt ich podawania nie został udowodniony w badaniach terenowych.
Środki zapobiegawcze w przypadku hiperketonemii obejmują zapewnienie odpowiedniego dostępu do wody, konsekwentne zarządzanie energią w dawce pokarmowej, profilaktyczne stosowanie monenzyny i stosowanie chronionej choliny. Ograniczenie przemieszczania krów między grupami i wystarczającym czasie leżenia. Należy unikać stresu cieplnego szczególnie u krów zasuszonych, a krowy po wycieleniu powinny mieć dostęp do świeżej, wysokiej jakości paszy o wysokiej zawartości skrobi i dobrze funkcjonującego żwacza przy dzięki wysokiej jakości włókna. Idealnie jest utrzymywać krowy pierworódki oddzielnie od starszych krów nawet po wycieleniu, a wszystkie kategorie wiekowe najlepiej w sekcjach z liczbą zwierząt do 85% wydajności, konsekwentnie zapobieganie stresowi cieplnemu, a na koniec posiadać zaawansowany i systematyczny monitoring zdrowia.
Podsumowanie wystąpień J. McArta na Konferencji od Nauki do Praktyki "Krowy mleczne w pytaniach" w Krakowie, Polska 9-10 marca 2023 r.