Fizjologiczne podstawy wrażliwości cieląt na wysokie temperatury
Stres cieplny jest poważnym problemem, który może dotyczyć także cieląt bydła mlecznego. Wysokie temperatury i wilgotność powietrza mogą wpływać na komfort, zdrowie i wzrost cieląt, co ma negatywny wpływ na ich potencjał produkcyjny w przyszłości.
Wpływ temperatury na wzrost, rozwój i odporność cieląt
Cielęta są szczególnie wrażliwe na stres cieplny ze względu na nierozwinięty ośrodek termoregulacji i mają ograniczoną zdolność do dostosowania się do ekstremalnych warunków. Wysoka temperatura otoczenia powoduje przyspieszenie tętna i oddychania u cieląt, co oznacza większe zapotrzebowanie na wodę i utratę elektrolitów. To z kolei prowadzi do odwodnienia, które jest znacznym zagrożeniem dla zdrowia i rozwoju cieląt.
Cielęta w wieku poniżej 3 tygodni mają strefę neutralną termicznie pomiędzy 15–25,6°C, podczas gdy cielęta starsze niż 3 tygodnie zaczynają doświadczać stresu cieplnego w temperaturze 20–21°C. Powyżej tych temperatur cielę przeniesie energię ze wzrostu na utrzymanie temperatury ciała. Stres cieplny negatywnie wpływa na apetyt cieląt, co prowadzi do zmniejszonego przyrostu masy ciała. Powikłania związane ze stresem cieplnym mogą również skutkować zwiększoną podatnością na infekcje, zaburzeniami metabolicznymi oraz niższą jakością i ilością produkowanego mleka w przyszłości.
Stres cieplny ma również bezpośredni wpływ na bierną i czynną, głównie komórkową odporność cieląt noworodków, co może wyjaśniać zwiększoną śmiertelność cieląt w okresie letnim.
Oznaki stresu cieplnego u młodego bydła mlecznego według Służby Badań Rolniczych USDA:
Etap 1: zwiększona częstość oddechów, niepokój, spędzanie większej ilości czasu w pozycji stojącej
Etap 2: zwiększona częstość oddechów, lekkie ślinienie, większość zwierząt stoi i jest niespokojna
Etap 3: zwiększona częstość oddechów, nadmierne ślinienie się lub pienienie, większość zwierząt stoi i jest niespokojna, zwierzęta mogą łączyć się w grupy
Etap 4: zwiększona częstość oddechów, oddychanie otwartymi ustami, możliwe ślinienie, większość zwierząt stoi, zwierzęta mogą łączyć się w grupy
Etap 5: wzmożone oddychanie z odpychaniem z boków, oddychanie otwartymi ustami z wystającym językiem, możliwe ślinienie się, większość zwierząt stoi i jest niespokojna
Etap 6: oddychanie otwartymi ustami z wysuniętym językiem, oddychanie jest utrudnione i częstość oddechów może się zmniejszyć, bydło podczas oddychania odpycha się z boków, głowa w dół, niekoniecznie ślinienie się, pojedyncze zwierzęta mogą być odizolowane od stada
Praktyczne metody minimalizacji stresu cieplnego w cielętnikach
Aby minimalizować ryzyko stresu cieplnego u cieląt bydła mlecznego, konieczne jest zapewnienie im właściwych warunków środowiskowych.
Oto kilka praktycznych wskazówek:
- Zapewnienie odpowiedniej wentylacji w pomieszczeniach, w których przebywają cielęta. Dobra cyrkulacja powietrza pomoże w utrzymaniu odpowiedniej temperatury i wilgotności. Maksymalizacja zarówno naturalnej, jak i mechanicznej wentylacji pomoże utrzymać cielętom optymalną temperaturę ciała, poprawić przepływ i jakość powietrza oraz zmniejszyć wzrost patogenów.
- Zapewnienie ochrony przed bezpośrednim nasłonecznieniem, zacienianie. Umieszczenie osłon, zasłon lub innych środków ochrony słonecznej na zagrożonych obszarach pomoże w utrzymaniu niższej temperatury.
- Stosowanie odpowiednich systemów chłodzących, takich jak natryski, w cielętnikach i innych pomieszczeniach. Natryski zapewniają chwilowe schłodzenie powierzchni ciała cieląt i pomagają w utrzymaniu ich komfortu.
- Zwróć uwagę na ściółkę. Piasek w miesiącach letnich jest najlepszym rozwiązaniem, aby cielęta były chłodniejsze. Niezależnie od użytej ściółki, powinna być czysta i sucha, aby zachęcić cielęta do odpoczynku.
- Zapewnienie czystej i świeżej wody do picia. Częstą zmianę wody należy zastosować, aby uniknąć ogrzewania i dehydratacji. Wodę należy podawać od pierwszego dnia życia, woda powinna być dostępna przez cały dzień, bez limitu.
- Utrzymanie świeżości pasz treściwych – muchy, pleśń i psucie się, są większym wyzwaniem przy karmieniu w cieplejszych miesiącach. Ponadto cielęta jedzą mniej, gdy jest gorąco to pasza powinna być świeża i atrakcyjna smakowo. Dobra praktyka to karmienie niewielkimi porcjami, dopóki cielęta nie będą chętnie jeść i odrzucenie niezjedzonych części paszy. Przegroda między wiadrami na ziarno i wodę – lub całkowite oddzielenie tych dwóch pasz – pomoże zapobiec zanieczyszczeniu paszy treściwej i jej zepsuciu.
- Zwiększenie koncentracji pójła lub wprowadzenie dodatkowego karmienia. Tego typu zabiegi częściej stosowane są zimą, jednak cielęta potrzebują więcej energii, aby regulować temperaturę ciała również w okresach stresu cieplnego. I w przeciwieństwie do zimy, kiedy cielęta mogą jeść więcej paszy treściwej, aby częściowo zaspokoić swoje zwiększone zapotrzebowanie na energię, prawdopodobnie latem zjedzą jej mniej niż normalnie. Wydaje się więc, że dostarczenie energii w postaci pójła jest logiczne. Trzeba to jednak zrobić racjonalnie mając na uwadze wystąpienie enterotoksemii beztlenowcowej!!!
- W przypadku silnego stresu cieplnego, można rozważyć podawanie suplementów elektrolitowych, które pomogą w utrzymaniu równowagi wodno-elektrolitowej organizmu.
- Zabiegi lekarsko-weterynaryjne takie jak: usuwanie rogów, kastracja, szczepienia, grupowanie i transport należy minimalizować. Najlepiej wykonywać wcześnie rano, kiedy zarówno temperatura otoczenia, jak i temperatura ciała cieląt są najniższe w ciągu dnia.
- Regularne monitorowanie zachowania i stanu zdrowia cieląt. Wczesne wykrycie objawów stresu cieplnego i podjęcie odpowiednich działań zapobiegawczych może pomóc w minimalizowaniu negatywnych skutków.
Stres cieplny jest poważnym zagrożeniem dla cieląt bydła mlecznego i należy podjąć odpowiednie środki zapobiegawcze, aby zapewnić im odpowiednie warunki środowiskowe i minimalizować ryzyko wystąpienia powikłań zdrowotnych. Będzie to korzystnie wpływało nie tylko na wskaźniki odchowu, zdrowotności cieląt, ale również na ekonomikę produkcji. Przełoży się również na lepsze wyniki produkcyjne w przyszłości.
