PRAKTYCZNE ASPEKTY ZWALCZANIA
Biegunki u cieląt wywoływane są przez bakterie, wirusy, pasożyty, albo mogą wynikać z błędów żywieniowych.
Przyczyną nawet ponad 50% przypadków biegunek jest pasożyt Cryptosporydium parvum należący do grupy pierwotniaków jednokomórkowych, który rozwija się wewnątrz komórek nabłonka jelita cielęcia powodując ich uszkodzenie i w konsekwencji wystąpienie objawów klinicznych prowadzących w ok. 25% przypadków do padnięcia zwierzęcia.
Kryptosporydioza najczęściej atakuje cielęta w wieku od 5 do 20 dni i objawia się wodnistą, biegunką, czasem z domieszką krwi lub śluzu. Chore cielęta wykazują bolesne parcie na kał, stają się apatyczne, następuje szybkie odwodnienie.
Warto podkreślić, że zarażone zwierzęta wysiewają do środowiska dziesiątki milionów oocyst (Fot. 1), które są źródłem zakażenia dla innych zwierząt. Oocysty są bardzo oporne na czynniki środowiskowe, oraz większość środków dezynfekcyjnych i mogą utrzymywać się w oborze nawet do 1 roku.
Fot. 1. Obraz w mikroskopie. Dojrzałe oocysty C. parvum
Dlatego tak ważna jest profilaktyka i higiena odchowu cieląt. Oto kilka ważnych punktów:
• umieszczenie nowonarodzonego cielęcia w indywidualnym czystym i zdezynfekowanym boksie, a najlepiej w budce
• ograniczenie ekspozycji cielęcia na odchody matki i innych zwierząt
• pojenie siarą dobrej jakości. Pierwsze pojenie tuż po porodzie. Ciele powinno wypić co najmniej 10% własnej masy ciała w pierwszej dobie
• indywidulane karmienie smoczkiem lub sondą
• karmienie cieląt chorych na końcu
• unikanie narażania cieląt na czynniki stresowe, takie jak np. transport
• izolacja cieląt chorych od zdrowych
• bieżąca dezynfekcja sprzętu i odzieży.
Należy pamiętać, że kryptosporydioza to choroba przenosząca się na ludzi, a dzieci i osoby starsze są szczególnie podatne na zarażenie.
Zwalczanie tego schorzenia opiera się głównie na profilaktyce prowadzonej z zastosowaniem halofuginonu, jedynej obecnie zarejestrowanej substancji czynnej.
Warto podkreślić, że halofuginon nie jest antybiotykiem, a w związku z tym:
• nie powoduje narastania oporności bakterii na antybiotyki i dzięki temu jest skuteczny,
• nie podlega restrykcjom związanym ze stosowaniem antybiotyków,
• istnieje małe ryzyko ekotoksyczności (niska koncentracja w glebie).
Jak każdy lek, także ta substancja czynna ma przeciwwskazania do stosowania i w związku z tym konieczne jest ścisłe przestrzeganie zaleconych przez lekarza zasad:
1. Leku nie wolno podawać cielętom słabym i cielętom z biegunką trwającą ponad 24 godz.
2. Ze względu na wąski margines bezpieczeństwa leku nie podajemy na „pusty żołądek”. Konieczne jest podawanie leku o ustalonych porach w trakcie lub tuż po karmieniu.
3. Bardzo ważne jest przestrzeganie ustalonej przez lekarza dawki leku – 2 ml na każde 10 kg masy ciała, co odpowiada 0,1 mg substancji czynnej na kilogram.
Niższa dawka spowoduje brak efektów profilaktyczno-leczniczych – ciele zachoruje na kryptosporydiozę, lub trwająca już biegunka nie ustąpi. Podanie optymalnej dawki spowoduje także, że organizm będzie zdolny do wytworzenia własnej odporności, co uchroni ciele prze ponownym zachorowaniem.
JAK PRAKTYCZNIE PRECYZYJNIE ODMIERZYĆ I PODAĆ OPTYMALNĄ DAWKĘ LEKU?
Zależy to od 2 czynników:
1. Ustalenia wagi cielęcia – najczęściej robi się to metodą „na oko” biorąc pod uwagę doświadczenie osoby oceniającej.
2. Zastosowanego przez producenta urządzenia do podawania leku dołączonego do opakowania.
HODOWCO! Skontaktuj się z Twoim lekarzem weterynarii i ustal z nim optymalny model postępowania.
Autor: lek.wet. Marek Wasak, Marketing Manager, Virbac Sp. z o.o.